• 2026-cı ildə qlobal artım ticarət dəyişikliklərinə və texnoloji transformasiyaya uyğunlaşma fonunda mülayimləşir.
• Rəqəmsal transformasiya və süni intellektin tətbiqi məhsuldarlıq və dayanıqlılığın əsas hərəkətverici qüvvələrinə çevrilir.
• Regional investisiyalar Türkiyə və Mərkəzi Asiya arasında əlaqələrin güclənməsinə töhfə verir.
• Kiçik və orta bizneslər (KOB-lar) rəqəmsal mövcudluqlarını artırırlar.
Bakı, Azərbaycan — Dekabr 2025. Mastercard Economics Institute (MEI) 2026-cı il üçün iqtisadi mənzərəni formalaşdıracaq əsas mövzuları müəyyən edən illik Economic Outlook 2026 hesabatını yayımlayıb. Hesabatda 2025-ci ildə gündəmi zəbt edən siyasət dəyişikliklərinin 2026-cı il ərzində dünya iqtisadiyyatlarına təsirini davam etdirəcəyi qeyd olunur. Qlobal parçalanmanın sürətlənməsi müəyyən çətinliklər yaratsa da, süni intellektin artan tətbiqi yeni imkanlar açır.
MEI-nin proqnozlarına görə, 2026-cı ildə qlobal real ÜDM artım tempinin 3,1%-ə qədər mülayimləşəcəyi gözlənilir. Qlobal iqtisadi genişlənmə texnoloji adaptasiya və çevik iqtisadi modellərlə dəstəklənir. Ticarət parçalanması və siyasət dəyişiklikləri qlobal axınları yenidən formalaşdırsa da, rəqəmsal transformasiya, süni intellekt və hədəfli fiskal investisiyalar kimi struktur amillər regionlar üzrə iqtisadi dayanıqlılığı gücləndirir.
“2026-cı ilə baxdıqda, davam edən struktur islahatları fonunda iqtisadi proqnozlar ümumilikdə müsbət görünür. Neft ixrac edən ölkələr üçün maliyyə şərtlərinin yumşalması, ABŞ-da faiz dərəcələrinin endirilməsi ilə paralel olaraq, qeyri-neft sektorlarının inkişafını stimullaşdıra bilər. Borclanma xərclərinin azalması və nəzarət olunan inflyasiya istehlakçılar üçün müsbət təsir yaradaraq daşınmaz əmlak, turizm və pərakəndə ticarət kimi əsas sahələrdə tələbi artıracaq. Bununla yanaşı, geosiyasi gərginliklər və iqlimlə bağlı risklər investisiya və iqtisadi aktivliyi poza biləcək amillər olaraq qalır,” — deyə Mastercard Economics Institute-un EEMEA regionu üzrə baş iqtisadçısı Xatija Haque bildirib.
Azərbaycan: Seçilmiş göstəricilər
EEMEA regionu çərçivəsində, o cümlədən Azərbaycanda, infrastruktur, enerji və rəqəmsal imkanlara davamlı investisiyalar iqtisadi dayanıqlığı və uzunmüddətli şaxələndirmə səylərini dəstəkləyir. MEI proqnozlarına əsasən, 2026-cı ildə Azərbaycanda ÜDM-in 2,7% artacağı gözlənilir; qeyri-neft sektorundakı daha güclü artım neft hasilatının azalmasını kompensasiya edəcək.
Hesabatın əsas nəticələri
Rəqəmsal transformasiya və süni intellekt – artımın əsas hərəkətverici qüvvələri
Economic Outlook 2026 hesabatının əsas mövzularından biri rəqəmsal transformasiya və süni intellektin məhsuldarlıq və iqtisadi artımın katalizatoru kimi rolunun sürətlə artmasıdır. Regionlar üzrə bizneslər artıq sadə sınaqlardan kənara çıxaraq, AI və rəqəmsal alətləri əməliyyatlara, investisiya planlamasına və xidmətlərin göstərilməsinə daha dərindən inteqrasiya edirlər.
Süni intellektin qlobal miqyasda tətbiqini ölçmək üçün MEI “MEI AI Enthusiasm Index” adlı indeks yaradıb. Bu indeks ölkənin qlobal AI xərclərində payını, AI-nin ümumi proqram təminatı xərclərindəki payını və əsas ölkələr üzrə adambaşına düşən AI xərclərini birləşdirir. Mastercard-ın aqreqasiya olunmuş və anonimləşdirilmiş əməliyyat məlumatlarından istifadə etməklə, MEI generativ süni intellekt sahəsində fəaliyyət göstərən çoxsaylı şirkətləri — model provayderləri, çatbotlar, transkripsiya alətləri, şəkil və video generatorları, sahə üzrə ixtisaslaşmış proqramlar və AI əsaslı SaaS platformaları daxil olmaqla — müəyyən edərək bu müqayisəli çərçivəni formalaşdırıb.
2026-cı ilə doğru MEI hesab edir ki, süni intellektin daha dərin inteqrasiyası və hədəfli fiskal stimullar qlobal artımın əsas sürücüləri olacaq. Fərqli siyasət yanaşmaları və investisiya prioritetləri inflyasiya dinamikasına, istehlakçı davranışlarına və monetar siyasət qərarlarına təsir göstərə bilər ki, bu da makroiqtisadi mühitdə mühüm dönüş nöqtəsi yaradır.
Kiçik və Orta Bizneslər: çeviklik və imkanlar
MEI kiçik və orta bizneslərin (KOB-lar) iqtisadi dinamikanın formalaşmasında mühüm rolunu vurğulayır. Qlobal miqyasda KOB-lar əməliyyatları optimallaşdırmaq, xərcləri azaltmaq və dəyişən iqtisadi şəraitdə daha rəqabətli olmaq üçün rəqəmsal alətləri və onlayn kanalları getdikcə daha çox tətbiq edirlər.
Uğur qazanmaq üçün KOB-lara strateji çeviklik və rəqəmsal hazırlıq lazımdır. Ən çevik və texnologiyaya açıq bizneslər artımı sürətləndirmək üçün daha əlverişli mövqedə olacaqlar. MEI hesab edir ki, KOB-lar texnologiya əsaslı xidmətlərdə bazar paylarını artırmaq üçün əhəmiyyətli imkanlara malikdirlər. Yerli texnoloji həllərə və daha ixtisaslaşmış xidmətlərə artan tələbat göstərir ki, KOB-lar ənənəvi olaraq iri şirkətlərin üstünlük təşkil etdiyi sahələrdə də effektiv rəqabət apara bilərlər.
İstehlakçı trendləri: dəyər, texnologiya və təcrübələr
Dünya üzrə istehlakçılar daha şüurlu davranaraq beynəlxalq, texnologiya əsaslı və dəyər yönümlü xərcləmələrə üstünlük verəcəklər. Onlar səyahət və canlı tədbirlər kimi mənalı təcrübələri prioritet olaraq saxlayacaq, eyni zamanda gündəlik zəruri məhsullar üzrə qiymətə həssas qalacaqlar.
Disclaimer
Bu Mastercard Economics Institute təqdimatı (“Təqdimat”) və onun məzmunu və ya hissələri Mastercard tərəfindən icazə verilmədiyi halda heç bir formada və ya mediada əldə edilə, yüklənə, kopyalana, dəyişdirilə, yayımlana, istifadə edilə və ya dərc oluna bilməz. Bu təqdimat və məzmun yalnız məlumat məqsədli tədqiqat aləti kimi nəzərdə tutulub və investisiya məsləhəti və ya hər hansı konkret fəaliyyət və ya investisiya üçün tövsiyə hesab edilmir və qərarların qəbulu üçün əsas kimi istifadə edilməməlidir. Məzmunun dəqiqliyinə zəmanət verilmir və “olduğu kimi” təqdim olunur; istifadəçilər bu məlumatları öz riskləri ilə nəzərdən keçirir və istifadə edirlər. Mastercard Economics Institute tərəfindən təqdim edilən iqtisadi proqnozlar, modelləşdirmələr və ssenarilər Mastercard-ın əməliyyat və ya maliyyə göstəricilərinə dair gözləntiləri və ya faktiki nəticələri əks etdirmir. Institute iqtisadi fəaliyyəti qiymətləndirmək üçün çoxsaylı açıq və özəl məlumat mənbələrindən və modellərdən istifadə edir.
Mastercard Economics Institute haqqında
2020-ci ildə təsis edilmiş Mastercard Economics Institute biznes və dövlət liderlərini daha düşünülmüş və effektiv qərarlar qəbul etmələri üçün yüksək tezlikli, praktik və unikal iqtisadi ölçmələrə əsaslanan analitik məlumatlarla təmin edir.
Mastercard haqqında
Mastercard 200-dən artıq ölkə və ərazidə iqtisadiyyatları gücləndirir və insanlara dəstək verir. Müştərilərimizlə birlikdə hər kəsin rifah tapa biləcəyi davamlı bir iqtisadiyyat qururuq. Biz rəqəmsal ödənişlərin geniş spektrini dəstəkləyir, əməliyyatları təhlükəsiz, sadə, ağıllı və əlçatan edirik. Texnologiya və innovasiyalarımız, tərəfdaşlıqlarımız və şəbəkələrimiz insanların, bizneslərin və hökumətlərin öz potensiallarını tam şəkildə reallaşdırmasına kömək edən unikal məhsul və xidmətlər toplusu təqdim edir.